SÜRDÜRÜLEBİLİR MODA NEDİR?

Okuma Süresi: 5 dakika /

Yavaş moda hareketi, aşırı tüketime ve israfa yol açan ucuz ve modaya uygun kıyafetlerin hızlı üretimini tanımlamak için kullanılan bir terim olan "hızlı moda"nın zararlı etkilerine bir yanıt olarak doğmuştur. Özellikle 20. yüzyılın sonlarında hızlı modanın yükselişi beraberinde sömürücü emek uygulamalarını, çevre kirliliğini ve aşırı kaynak tüketimini getirmiştir. Bu durum da hem çevresel, hem etik hem de modanın geleceği ile ilgili endişelere yol açmıştır. Yavaş moda, bu olumsuz etkilere karşı bilinçli bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır.

Yavaş yemek hareketinden ilham alan yavaş moda, 21. yüzyılın başında sürdürülebilir moda öncülerinin tüketici tutumlarında bir değişikliği savunmasıyla ilgi kazanmıştır. Özellikle Patagonia, Eileen Fisher ve Stella McCartney gibi markalar, modanın hem şık hem de sürdürülebilir olabileceğini kanıtlayarak daha sorumlu bir sektörün yolunu açmışlardır.

Yavaş moda kulağa yalnızca bir trend gibi gelebilir, ancak aslında büyük bir zihniyet ve yaşam tarzı değişikliğini içinde barındırır. Özünde nicelikten ziyade kaliteyi ön plana çıkartmayı hedefleyen yavaş moda dayanıklılığı, uzun ömürlülüğü ve etik seçimleri yansıtır.

Yavaş Modanın İlkeleri

Nitelik Nicelikten Önce Gelir: Yavaş modanın temelinde nicelikten ziyade kaliteye değer verme ilkesi yatmaktadır. Bizi, iyi hazırlanmış, zamana direnen dayanıklı parçalara yatırım yapmaya teşvik eder. Tek kullanımlık giysi yığınları yerine daha az sayıda, ancak uzun yıllar hizmet eden kaliteli giysileri teşvik eder. Bu sadece kaynaklar üzerindeki baskıyı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda uzun vadede paradan da tasarruf etmeyi de beraberinde getirir.

Etik Üretimin Detaylarını Görmek: Yavaş moda her şeyden önce adil maaşları, güvenli çalışma koşullarını ve üretim sürecinde yer alan zanaatkarlara ve işçilere saygıyı önemser.

Sürdürülebilir Malzemelerin Tanınması: Organik pamuk, bambu, bitki temelli diğer materyaller (bitkisel deri, cupro vb.) gibi çevre dostu malzemeleri tercih ederek ekosistemler ve doğal kaynaklar üzerindeki olumsuz etkiyi azaltmayı amaçlar.

Yerel Üretim: Yerel zanaatkarların, atölyelerin ve yerel materyallerin desteklenmesi ile bölge ekonomisine katkıda bulunarak, uzun mesafeli ulaşımla ilişkili olan karbon ayak izini azaltır.

Zamansız Tasarımlar: Yavaş moda, hızla değişen trendlere meydan okuyan, zamansız, çok yönlü parçalar yaratmaya odaklanır. Bu, sürekli tüketim döngüsünü en aza indirir ve giysilerin uzun süreli kullanımını teşvik eder.

Onarım ve İleri Dönüşüm: Yavaş moda, hasarlı giysileri atmak yerine onarımı ve ileri dönüşümü teşvik eder, eski giysilere yeni bir hayat verir ve bu sayede israfı azaltır. Aynı zamanda, üreticileri üretim süreçlerinde onarım gerektiren ürünlerin başka şekillerde hayat bulması konusunda teşvik eder.

Yavaş Modanın Önemi: Hızlı Modadan Kopuş

Moda trendlerinin bir gecede değişebildiği bir dünyada, giyim tüketimine yaklaşımımızın çevre ve toplum üzerinde elbette derin etkileri vardır.

Hızlı moda, hıza öncelik vererek koleksiyonları kalıcılık değil trend esasına dayanarak oluşturur ve hep daha fazlasını daha çabuk üretmeyi hedefler. Bunu yaparken de çoğu zaman nicelik yerine nitelikten ödün verir, bu da giysilerin hızla yıpranmasına neden olur. Fashion Revolution tarafından hazırlanan rapora ve Çevre Koruma Ajansı verilerine göre, kısa kullanım süreleri ve düşük kalite nedeniyle yılda yaklaşık 500 milyar dolar değerinde giysinin, yani 26 milyar kilo tekstil ürününün hızlı moda endüstrisinin yarattığı bu etki ile çöpe atıldığı tahmin edilmektedir. Sürdürülebilir Giyim Koalisyonu'na göre ise, bir giysinin ömrünü yalnızca dokuz ay uzatmak, karbon, su ve atık ayak izini %20-30 oranında azaltabilir. Düşünceli tasarıma ve titiz işçiliğe odaklanan yavaş modada ürünlerin üretilmesi zaman alır ve giysilerin kullanım ömürleri uzar.

Hızlı modanın hızlı üretimi kirliliğe, israfa ve kaynakların tükenmesine katkıda bulunur. Ellen MacArthur Vakfı tarafından yapılan bir araştırma, moda endüstrisinin yılda 1,2 milyar ton sera gazı emisyonu ürettiğini ortaya çıkarmıştır: bu, uluslararası uçuşlar ve deniz taşımacılığının toplamından daha fazladır. Carbon Trust'ın araştırmasına göre ise, organik malzemelerin kullanılması ve ulaşım mesafelerinin azaltılması gibi sürdürülebilir uygulamaların benimsenmesi karbon emisyonlarını %50'ye kadar azaltabilir. Yavaş modanın çevreye duyarlı yaklaşımı, sürdürülebilir malzemeleri, sorumlu uygulamaları ile israfın önüne geçilmesini teşvik eder.

Hızlı modanın ucuz işgücüne olan talebi, kötü çalışma koşullarına ve düşük ücretlere yol açmaktadır. 2013 yılında Bangladeş'teki Rana Plaza binasının çöküşü, 1.100'den fazla hazır giyim işçisinin ölümüyle sonuçlanmıştır. Bu olay, daha güvenli çalışma koşulları ve işçilere adil davranılması yönündeki eylem planlarını harekete geçirmiştir. Temiz Giysiler Kampanyası, Rana Plaza'dan bu yana benzer olaylarda 2.500'den fazla moda çalışanının öldüğünü tahmin ederek, acil değişim ihtiyacının altını çizmektedir. Ayrıca, Moda Devrimi Şeffaflık Endeksi’ne göre, moda markalarının yalnızca %1'i çalışanlarına adil geçinmeye yetecek bir ücret ödemektedir. Yavaş moda ise işçilere etik muamele edilmesini ve adil ücretlendirmeyi savunur; sömürücü işgücü uygulamalarının olmaması, adil ücretler ve güvenli çalışma koşullarının sağlanması yavaş modanın önemli ilkeleridir. Bu ilkelere bağlı kalan markalar genellikle tedarik zincirlerinde şeffaflığa öncelik vererek tüketicilerin giysilerinin ham maddeden son ürüne kadar olan yolculuğunu takip etmelerine olanak tanırlar.

Yenilikçi hızlı moda endüstrisi, stil arayışında sıklıkla hayvanlara yönelik etik muameleyi göz ardı ediyor. Vegan Topluluğu, dünya topraklarının %25'inin hayvanları otlatmak veya onlar için yiyecek yetiştirmek için kullanıldığını tahmin ediyor. Bitki bazlı malzemelere geçiş, bu kaynaklara olan talebi azaltır ve daha az kaynak gerektiren Tencel, modal, bambu ve bitki bazlı deri gibi hayvan dostu tekstillerin kullanımını yaygınlaştırır. Sürdürülebilir moda markaları, hayvan refahı girişimlerini desteklemek için sıklıkla hayvan barınakları ve kuruluşlarıyla ortaklık yapıyor. (bkz. https://www.fashionrevolution.org/ )

Yaygın yanılgıların aksine yavaş moda, yeni kıyafet alımlarından tamamen kaçınmak ya da sıkıcı bir gardıroba sahip olmak anlamına gelmiyor. Mutlak düşünmemek önemlidir. Bunun yerine, yavaş moda bilinçli seçimler yapmayı, kıyafetlerimizin ardındaki hikayelere değer vermeyi ve onların yaratılmasında harcanan çabaya saygı duymayı teşvik eder. Yavaş modaya uyum sağlamak, kişisel tarzdan ödün vermek anlamına gelmiyor. Boston Consulting Group'a göre, yavaş moda da dahil olmak üzere sürdürülebilir moda, 2030 yılına kadar toplam moda pazarının %20-30'unu temsil edebilir ve potansiyel olarak sektörün gidişatını değiştirebilir.

Her satın almanın bir seçim olduğunun farkına varmak ve yavaş modayı desteklemek bizi daha sürdürülebilir, etik ve bilinçli bir geleceğe taşıyor.

Kaynaklar:

Sepet

Seçenekler